Herken je dat: in de
vergadering is eerlijk gestemd over een besluit, de meerderheid won maar in de
praktijk komt er niks van terecht omdat de tegenstemmers de boel saboteren. Of:
binnen je vriendenclubje is democratisch besloten dat het deze keer een middeleeuws
weekend in het buitenland wordt want dat is weer eens wat anders. Maar jij (hoewel
niet vies van een beetje gekkigheid) eet al sinds je achttiende geen vlees. Een
ander met een slechte rug voorziet slapen op hooi in een tochtig kasteel en de
derde wil net te ver weg vanwege een hoogzwangere vrouw. Vijf mensen blij, drie
mensen ongelukkig. Of misschien zelfs thuis.
Democratie werkt dus
niet. In elk geval niet voor de minderheid die z’n zin niet kreeg. En soms ook
niet voor de rest, omdat er minder mensen achter het plan staan dan zou kunnen.
En zoals Covey al zei: ‘Geen betrokkenheid? Geen toewijding!’.
Dus de inspanning voor een bijdrage aan het succes zal minimaal zijn om bij de
eerste tegenslag ‘Zie je wel!’ te kunnen roepen.
Tijdens de NVO2 Masterclass over Deep Democracy op 4 juni aarzelt workshopleider
Thomas de Vries geen moment om ons één van de basics van dit
beslissingsmodel te laten ervaren: ‘Maak gebruik van de wijsheid van de
minderheid’. Daarmee kun je de kwaliteit en dus de duurzaamheid van een genomen
besluit vergroten. Nadat de stemmen zijn geteld voor ons fictieve dilemma en
het democratische besluit is gevallen, vraagt hij aan de tegenstemmers: ‘Wat
heb je nodig om mee te gaan?’.
Als het een effectieve
groep is waar niets onder water speelt,
kun je op die manier een verrijkt voorstel maken waar iedereen ‘ja’
tegen kan zeggen. En dat werkt! Om bij het voorbeeld van het middeleeuwse
weekend aan te sluiten, kunnen de nee-stemmers inbrengen dat ze ook maïskolf
aan het spit willen, dat België ver genoeg is en dat er goeie bedden moeten
zijn.
Wat mij betreft wordt het
pas echt interessant als die methode niet werkt om iedereen tevreden te maken,
want dat betekent dat er iets aan de hand is in de onderstroom. Deep Democracy biedt
een aantal werkvormen om dit groepsonbewuste aan te boren en bewust te maken.
Dat vergroot het potentieel van de groep maar vereist ook moed en eerlijkheid. De
methode is dan ook geen harmoniemodel maar wel een gestructureerde manier om
conflicten die toch al sluimerden boven water te krijgen en bespreekbaar te
maken. Uiteindelijk is dat de manier om de sabotage te stoppen of andere
blokkades (‘haaien’) op te ruimen. Fascinerend hierbij vond ik dat je daarbij
als facilitator niet onder water duikt om die haaien te vangen (HAP!) maar de
waterlijn laat zakken, zodat ze vanzelf aan de oppervlakte komen.
Wie weten wil hoe dat
werkt, raad ik aan een workshop te volgen en/of het boek van Jitske Kramer te lezen. Bij mij ligt ‘ie klaar voor in de
vakantie!
